Zdrowy Białystok

Bądź gotowy dziś do drogi

Zbliża się lato i sezon urlopów. Pamiętajmy, że choć podróżowanie jest spełnianiem naszych marzeń i pragnień, realizacją celów, długo wyczekiwaną nagrodą, a przede wszystkimi radością, to udany wyjazd powinien być przemyślany, dobrze zaplanowany i świadomy. Pomyślmy więc zawczasu o szczepieniach ochronnych.
W związku z dynamicznie rozwijającym się ruchem turystycznym zwiększa się nie tylko ryzyko zagrożenia epidemiologicznymi i endemicznymi chorobami zakaźnymi, ale także narażenie podróżującego na urazy, zatrucia, zagrożenia związane z wędrówkami wysokogórskimi, z nurkowaniem, długotrwałymi podróżami lotniczymi oraz z możliwością pogorszenia ogólnego stanu zdrowia lub zaostrzenia istniejących chorób przewlekłych.
Bardzo istotne jest więc, aby odpowiednio przygotować się do wyjazdu. Z jednej strony jest to wykonanie rekomendowanych szczepień obowiązkowych i zalecanych, dostosowanych do poszczególnych regionów geograficznych podróży, wprowadzenie profilaktyki przeciwmalarycznej i przeciwbiegunkowej, racjonalne stworzenie i użytkowanie apteczki podróżnej. Z drugiej zaś, zapoznanie się z zasadami doboru właściwego ubioru, obuwia, ochrony skóry przed promieniowaniem UVA/UVB, zagrożeniami związanymi z coraz bardziej popularnym nurkowaniem rekreacyjnym oraz z występowaniem niektórych chorób przewlekłych (układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, cukrzycy).
Jednym z najlepszych sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym są wspomniane szczepienia ochronne. Przy podróżowaniu do niektórych krajów nałożony jest wymóg, na podstawie Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), szczepienia przeciw żółtej febrze i zakażeniom meningokokowym. Jednakże przed wyjazdem do wielu egzotycznych krajów lekarze medycyny podróży zalecają wykonanie szczepień przeciwko durowi brzusznemu, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, tężcowi, błonicy i polio, grypie, cholerze i zakażeniom ETEC (enterotoxigenic), kleszczowemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, japońskiemu zapaleniu mózgu oraz wściekliźnie.
Żółta gorączka (żółta febra) jest chorobą z grupy wirusowych gorączek krwotocznych. Występuje w tropikalnej części Afryki oraz Ameryki Południowej i Środkowej. Należy do schorzeń szczególnie niebezpiecznych, przenoszonych poprzez ukąszenie zakażonego wirusami komara. Wg. WHO rocznie notuje się około 200 tys. przypadków żółtej febry, a około 30 tys. osób umiera z powodu zakażenia. Szacuje się, że ryzyko zachorowań w ciągu dwutygodniowego pobytu w Afryce dotyczy 50 na 100 tys. osób, a w Ameryce Południowej na 100 tys. podróżnych. Zagrożenie jest największe podczas pory deszczowej, zwłaszcza pod koniec tego okresu, oraz na przełomie pory deszczowej i suchej. Jest ono obowiązkowe dla podróżnych przybywających do kilkunastu państw endemicznego występowania żółtej gorączki w Afryce i Ameryce Południowej, a także dla osób przekraczających granice niektórych innych krajów tropikalnych o małym ryzyku zakażenia lub wolnych od żółtej gorączki, o ile przybywają oni bezpośrednio z państw zagrożonych tą chorobą. Niezależnie od wymogów uodpornienie jest zalecane osobom udającym się w rejony zagrożone żółtą gorączką ze względu na ryzyko zachorowania w podróży. Pamiętajmy, że szczepienie przeciwko żółtej febrze, należy do szczepień obowiązkowych, a okazanie świadectwa wakcynacji potwierdzonego w Międzynarodowym Świadectwie Szczepień, stanowi warunek wjazdu do wielu krajów.
Kolejną chorobą, związaną z koniecznością wykonania szczepienia obowiązkowego, jest zakażenie meningokokowe. Choroba ta przenosi się drogą kropelkową oraz przez kontakt z wydzieliną chorego lub nosiciela. Wśród objawów tej choroby wymienia się nagłą, napadową gorączkę, bóle głowy, sztywność karku, nudności, wymioty, wysypkę krwotoczną. Jej przebieg może być gwałtowny, z objawami uszkodzenia układu nerwowego, niewydolnością wielu narządów, zaburzeniami krzepnięcia krwi i śmiercią. Choroba jest rozpowszechniona na całym świecie. 5 do 10 % populacji może być jej nosicielami. Epidemie wybuchają przede wszystkim w dużych skupiskach ludności, w środowiskach zamkniętych (internaty, jednostki wojskowe, więzienia). Zachorowania szczególnie często obserwowane są w afrykańskich krajach Sahelu (tzw. pas meningokokowy), między Senegalem a Etiopią, w porze suchej od listopada do czerwca. Największe ryzyko zakażenia dotyczy podróżnych udających się w rejon Afryki Subsaharyjskiej.
Skuteczną profilaktyką chroniącą przed zakażeniami meningokokowymi są szczepienia zalecane podróżnym wyjeżdżającym w rejony endemicznego występowania choroby. Wakcynacja szczepionką tetrawalentną obejmuje podanie jednej dawki. Należy ją przyjąć przynajmniej dwa tygodnie przed planowanym wyjazdem. Szczepienie przeciw chorobie meningokokowej należy do szczepień obowiązkowych dla osób udających się do Arabii Saudyjskiej, czy na pielgrzymkę do Mekki.
Na koniec warto dodać, iż wyprawy do krajów egzotycznych, szczególnie z dziećmi, nie powinny być wyjazdami last minute. Pamiętajmy, że dziecko w podróży przejawia większą podatność na choroby zakaźne, poprzez łatwiejsze nawiązywanie kontaktów z ludźmi i zwierzętami. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) odradza się podróże z niemowlętami i małymi dziećmi w rejony tropikalne ze względu na konieczność profilaktyki przeciwmalarycznej, szczepienia przeciwko żółtej gorączce oraz względnie cięższy przebieg infekcji.
dr nauk med. Edyta Eljasiewicz, NZOZ Edmed, Poradnia Medycyny Podróży, Białystok

Fot. Centrum Medyczne Bojary
Każda wyprawa w rejony egzotyczne powinna być dobrze zaplanowana i świadoma. Pomyślmy zatem zawczasu o szczepieniach ochronnych. W tym celu warto wybrać się do Poradni Medycyny Podróży. Na zdjęciu dr n. med. Agnieszka Tołwińska z NZOZ Edmed z Centrum Medycznego Bojary.